HISTORIE
De Sterrenwacht
Jan Paagman en Andre Sypkens (studenten aan de Technische Universiteit Eindhoven) waren begin jaren zestig van de twintigste eeuw de initiatiefnemers van een plan om een astronomische telescoop te bouwen. Zij slepen een spiegel met een diameter van 24 centimeter, met de bedoeling om een newtontelescoop met een brandpuntsafstand van 180 centimeter te bouwen. Jan Paagman overleed onverwachts in 1962. Sypkens wilde het project niet meer voortzetten. Hoewel sterrenkunde niet zijn hobby was, besloot de vader van Jan Paagman, Ben Paagman, zich te verdiepen in de technische details van een sterrenkijker. Hij wilde een blijvend monument oprichten voor zijn overleden zoon.
Paagman sr., directeur van een LTS in Helmond, ontwierp de kijker en de koepel. Tijdens praktijkopdrachten maakten leerlingen van Helmondse scholen de benodigde onderdelen. De kijker werd geplaatst bij het huidige Museum Klok & Peel in Asten in een nieuw koepelgebouw. Op 23 mei 1980 vond de officiële opening plaats. De newtontelescoop werd in het jaar 2000, als gevolg van voortschrijdende technische mogelijkheden, vervangen door een moderne telescoop. Dit betreft een Celestron C14 Schmidt Cassegrain-kijker die beweegbaar is op een parallactische montering.
Het Pieterse Planetarium
Rond 1935 ging Gé Pieterse als leerling met een klas van de middelbare school in Haarlem op excursie naar het Zeiss Planetarium in Den Haag. Gé Pieterse werd zo enthousiast dat hij besloot om zelf een planetarium te gaan ontwerpen en bouwen.
Maar als student aan het Triniteits-college in Haarlem had Pieterse niet de beschikking over een ruim budget voor benodigde onderdelen.
Daarom ontwierp en bouwde Pieterse het planetarium met onderdelen die gemaakt werden van “kringloop” materialen die hij vond in de haven van Haarlem en bij de fietsenmaker en met speelgoed (Meccano onderdelen).
Bij de bouw werd Pieterse geassisteerd door een groep medestudenten en broeder Pius, amanuensis van de school. De koepel werd opgebouwd uit triplex elementen.
De officiële opening vond plaats in maart 1940. Jarenlang functioneerde het planetarium op de zolder van de school in Haarlem.
In 1958 werd het planetarium verplaatst naar het Don Bosco huis in Vlissingen alwaar vele mensen werden ontvangen voor een astronomisch leermoment.
Na het overlijden van Gé Pieterse, in 1963, verhuisde het planetarium naar de De Ruyter-Zeevaartschool waar het van 1969 tot 1979 gebruikt werd als leermiddel voor aspirant zeelieden. Echter, de school zag in 1979 geen kansen meer om het planetarium operationeel te houden.
Gelukkig kwam mevrouw Pieterse in contact met Museum Klok & Peel in Asten. Afgesproken werd dat het planetarium, na een grondige restauratie, in bruikleen zou worden gegeven aan de Jan Paagman Sterrenwacht in Asten.
Sinds de hernieuwde opening in 1989 hebben inmiddels duizenden bezoekers bij Jan Paagman genoten van een educatief uitje in ons vermaarde Pieterse Planetarium.
Het Jan Paagman bezoekerscentrum
De Jan Paagman Sterrenwacht startte in 1980 met alleen een koepelgebouw, waarin de oorspronkelijke 24 cm Newton telescoop stond opgesteld.
Uitbreiding vond plaats in 1989 met de opening van het Pieterse Planetarium en een kleine clubruimte in een nabijgelegen gebouw nabij het koepelgebouw.
Uitbreiding van deze accommodatie vond plaats in 2008. Hierbij kreeg de Sterrenwacht de beschikking over een filmzaal, een ruime clubruimte, een expositieruimte en een balie om bezoekers waardig te kunnen ontvangen.
In de loop van de tijd werd de exporuimte uitgebreid met diverse interactieve en educatieve elementen die het voor jong en oud aantrekkelijk maakt om een bezoek te brengen aan de sterrenwacht.
